چه کنیم کودکان‌مان اجتماعی تربیت شوند؟
تاریخ انتشار: ۲۰ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۳۸۶۴۰۵
برخی از والدین در مسیر اجتماعی‌کردن کودکان خود، مرتکب خطاهایی می‌شوند که شرایط را برای خود و کودکشان مشکل می‌کنند.
به گزارش ایران اکونومیست، خبرآنلاین نوشت: «کودکان از روزی که چشم به این جهان باز می‌کنند با چالش‌های بسیاری روبه‌رو می‌شوند. یاد گرفتن مهارت‌های اجتماعی و تعامل داشتن با دنیای اطراف، به آنها کمک می‌کند تا زندگی شاد و موفقی در تمام عرصه‌های زندگی‌شان، از محیط تحصیلی گرفته تا محیط کاری داشته، باشند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
یک کودک اجتماعی در موقعیت‌های روزمره توانایی‌های زیر را از خود نشان می‌دهد:
داشتن تعامل با غریبه‌ها، توانایی شروع گفتگو در جمع دیگران، پذیرفتن مسئولیت رفتارهای خود، داشتن مهارت دوست‌یابی (و البته حفظ دوستان)، توانایی برخورد صحیح با موقعیت‌های ناراحت‌کننده‌ای مانند دست انداخته شدن، قلدری دیدن، ناهنجاری‌ها یا محبوب نبودن و بسیاری از موارد دیگر
برخی از کودکان به‌طور طبیعی به‌سرعت اجتماعی می‌شوند، اما کودکان دیگر را باید آموزش داد. اجتماعی بودن، هنری است که مهارت در آن می‌تواند روی رشد کودک تاثیر مثبت بگذارد.
اهمیت اجتماعی بودن کودکان
وقتی کودکی اجتماعی باشد، در موقعیت‌های اجتماعی مدرسه جدید یا حتی پیش‌دبستانی، می‌داند چگونه با همسالان خود و سایر بزرگسالان تعامل کند. او می‌داند که برای ابراز وجود باید از منطقه امن خود خارج شود.
کودکان اجتماعی بیش از کودکان دیگر علایم و مرزهای اجتماعی را درک می‌کنند و کنترل و خودتنظیمی بهتری دارند. این کودکان بهتر از کودکان دیگر می‌توانند دوستی‌های طولانی‌مدت داشته باشند و البته قبل از هرچیز، همدلی را درک می‌کنند و مذاکره‌کننده‌های خوبی هستند. آنها هنگام رویارویی با چالش‌های جدید، اعتمادبه‌نفس بالایی از خود نشان می‌دهند و با آن چالش‌ها با تحلیل و استدلال‌های منطقی برخورد می‌کنند.
کودکان اجتماعی قدرت کلامی و غیرکلامی بالایی دارند و به همین دلیل می‌توانند ارتباط خوب خود با دیگران را حفظ کنند و مهم‌تر از همه، مهارت‌های اجتماعی کودکان، علامت قوی موفقیت آنها در بزرگسالی‌شان در تمام زمینه‌های تحصیلی، حرفه‌ای یا جنبه‌های شخصی‌شان است.
روش‌های تربیت کودک اجتماعی
با روش‌های مختلف می‌توانید کودک‌تان را اجتماعی بار آورید:
۱. تماس چشمی
از کودک‌تان بخواهید وقتی با کسی صحبت می‌کند به چشم‌های او نگاه کند. تماس چشمی داشتن موقع گفتگو، باعث می‌شود کودک با دیگران ارتباط موثری برقرار کند و در نتیجه اعتمادبه‌نفس در او شکل بگیرد. کودکان خردسال برای اینکه بتوانند به این مهارت دست پیدا کنند، باید هر روز تمرین کنند. بنابراین می‌توانید از آنها بخواهید، با اسباب‌بازی‌هایشان حرف بزنند و موقع حرف زدن به چشم عروسک‌هایشان نگاه کنند. یا می‌توانند با شما حرف زده و در همان حال به چشم‌هایتان نگاه کنند.
۲. یادگیری عواطف و احساسات
به کودک‌تان اجازه دهید تا احساسات گوناگون، مانند شادی، خشم، ناامیدی، هیجان، شیطنت یا بدجنسی، عجیب و غریب بودن، خستگی، ترس و وحشت، احساس خطر و هر احساس دیگری را تقلید کرده و بیاموزد. به‌طور مثال می‌توانید با او بازی «تشخیص احساسات» انجام دهید. یک دسته کارت حاوی تصاویر چهره با احساسات گوناگون با خود داشته باشید و از کودک بخواهید احساس موجود در چهره تصویر را توضیح دهد.
کودکان وقتی احساسات دیگران را به‌درستی درک کنند، بهتر می‌توانند با افراد اطراف خود ارتباط برقرار کنند و در برخورد با کودکان و افراد دیگر گیج نمی‌شوند.
برای اینکه بتوانید به‌طور عملی و موثر احساسات را به کودک‌تان بیاموزید، موقع شادی یا ناراحتی، چهره‌تان را شاد یا غمگین کرده و این احساسات را به آنها نشان دهید. همچنین وقتی آنها رفتار نامناسبی دارند، چهره‌تان را عصبانی یا دلخور گرفته و این نوع احساسات را هم به آنها بیاموزید.
۳. تشویق به ارتباط برقرار کردن
باید به کودک‌تان بیاموزید تا به صورت کلامی یا غیرکلامی، ابراز وجود کند و با دیگران در تعامل باشد و به علایم اجتماعی واکنش نشان دهد.
ابتدا باید به آنها کمک کنید تا سلام و احوالپرسی را به‌خوبی یاد بگیرند و بتوانند با دیگران به‌طور مناسبی در تعامل باشند. همچنین به آنها کمک کنید به خجالت‌هایشان غلبه کنند و احساسات واقعی‌شان را به‌درستی نشان دهند.
برای این کار باید به کودک‌تان اجازه دهید راحت حرف‌هایش را بزند، سوال کند و درمورد نیازها، آرزوها، باورها و عقایدش صحبت کند. همچنین موقع صحبت با آنها باید از کلمات مناسب همراه با «لطفا»، «ممنون» و «خواهش می‌کنم» استفاده کنید. بدین‌ترتیب کودکان ابتدا ارتباط صحیح با شما را یاد می‌گیرند، سپس با دیگران به‌راحتی وارد تعامل مناسب می‌شوند.
۴. فراهم کردن محیط مناسب
کودکانی که تنها هستند نمی‌توانند مهارت‌های ارتباطی را به‌خوبی یاد بگیرند. متاسفانه این کودکان، کمتر اجتماعی می‌شوند. بنابراین اگر کودک‌تان تک‌فرزند است، برای او شرایطی فراهم کنید که بتواند با کودکان دیگر در ارتباط باشد. مثلا، او را در کلاس‌های آموزشی یا تفریحی ثبت‌نام کنید و اجازه دهید با انواع متفاوتی از افراد در ارتباط باشد. بودن در زمین بازی مدارس، کلاس‌های تفریحی، فعالیت‌های ورزشی و غیره، فرصت خوبی را برای اجتماعی شدن آنها فراهم می‌کند.
۵. آموزش مهارت‌های بالاتر اجتماعی
وقتی کودکان بتوانند بدون ترس و خجالت، با دیگران ارتباط برقرار کرده و ابراز وجود کنند، برای آموزش مهارت‌های اجتماعی در سطوح بالاتر آماده می‌شوند و یاد می‌گیرند از پس موقعیت‌های پیچیده‌تر اجتماعی هم برآیند.
در این زمان به کودک‌تان اجازه دهید، کانال‌های ارتباطی خوبی داشته باشد تا بتواند مهارت‌های اجتماعی چون مذاکره، حل اختلاف، ارتباط‌های غیرکلامی، جسارت، چانه‌زنی و صحبت در جمع دیگران را بیاموزد و روی آنها مسلط شود.
پرهیز از خطاها هنگام اجتماعی کردن کودکان
برخی از والدین در مسیر اجتماعی کردن کودکان خود، مرتکب خطاهایی می‌شوند که شرایط را برای خود و کودکشان مشکل می‌کنند. از این خطاها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
* برای اجتماعی کردن کودک، لازم نیست از همان ابتدا او را وارد گروه‌های بزرگ افراد کنید. ممکن است کودک نتواند از عهده بودن کنار افراد مختلف برآید و مضطرب شود.
* موقع آموزش مهارت‌های اجتماعی، یادتان نرود که فرزندتان، هنوز کوچک است. گاهی‌اوقات والدین این موضوع را فراموش می‌کنند و به کودکشان بیش از حد فشار می‌آورند که این کار نتیجه عکس می‌دهد و اعتمادبه‌نفس کودک را از او می‌گیرد.
* همه والدین کودکان خود را برونگرا فرض می‌کنند. این تصور اشتباه است. ممکن است کودک‌تان درونگرا باشد و هنگام برخورد با غریبه‌ها، به زمان بیشتری نیاز داشته باشد تا بتواند با آنها وارد گفتگو شود. بنابراین او را به‌سرعت وادار به گفتگو با دیگران نکنید. در غیراینصورت او را شرمنده و خجالت‌زده می‌کنید.
* اشتباه دیگری که والدین هنگام اجتماعی کردن کودکان‌شان مرتکب می‌شوند، وادار کردن آنها به کاری است که دوست ندارند. می‌توانید کودک‌تان را به فعالیتی تشویق کنید، اما هرگز نباید او را به انجام دادن آن فعالیت مجبور کنید. مثلا، اگر جمع کودکانی را در حال بازی می‌بینید، نباید به کودک‌تان برخلاف میلش، اصرار کنید با بچه‌های دیگر بازی کند. این روش هیچ کمکی به اجتماعی شدن او نمی‌کند.
* مراقب باشید هنگام ناکامی‌ها، کودک‌تان را سرزنش نکنید. این اشتباهی است که بیشتر والدین مرتکب می‌شوند. هر زمان او نتوانست انتظارات‌تان را برآورده کند، به او نگویید از او ناامید شده‌اید. با این‌کار اعتمادبه‌نفس و عزت نفس او را می‌گیرید. به‌جای این رفتار، موفقیت‌های دیگر، حتی کوچک، آنها را تشویق کنید. با این روش، او شهامت انجام دادن کارهای دیگر را پیدا می‌کند.
با روش‌های فوق می‌توانید کودکی اجتماعی و در نهایت کسی که می‌تواند در مسیر موفقیت قدم بردارد، تربیت کنید.»
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: کودکان
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: کودکان اجتماعی کردن کودکان اجتماعی کردن کودک مهارت های اجتماعی اعتمادبه نفس کودکان دیگر کودک تان اجازه دهید
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۸۶۴۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مداخله به‌هنگام، راه کنترل نشانه‌های اوتیسم
در حال حاضر هیچ درمان قطعی و مشخصی برای اوتیسم شناسایی نشده است، اما روش‌های زیادی برای کاهش علائم و افزایش توانایی‌های فرد مبتلا وجود دارد، اگر اطرافیان کودک با نشانه‌های رفتاری آغازین اختلال اوتیسم آشنا باشند، با انجام مداخلات به‌هنگام می‌توانند از تشدید علائم آن جلوگیری کنند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، اوتیسم که به علت وجود نقص‌هایی در برقراری ارتباط اجتماعی، ارتباط چشمی، مناسبت‌های اجتماعی و فرو رفتن فرد مبتلا در خود است، به معنای لغوی در خود ماندگی نیز شناخته می‌شود و در گروه اختلالات عصبی-رشدی قرار دارد، زیرا بر رشد عصبی و عملکرد مغز تأثیر می‌گذارد و از ابتدای دوره رشد کودک آغاز می‌شود و تا پایان عمر او ادامه خواهد داشت.
برای درمان اختلال اوتیسم داروی خاصی وجود ندارد و تنها با مداخله‌های آموزشی و رفتاری طولانی مدت می‌توان از شدت علائم آن کاست، این اختلال در سه سال اول زندگی کودک آغاز می‌شود که اگر اطرافیان کودک با نشانه‌های رفتاری آغازین آن آشنا باشند، با انجام مداخلات به‌هنگام مانند رفتاردرمانی، کار درمانی و آموزش ویژه می‌توانند از تشدید علائم آن جلوگیری کنند.
در حال حاضر هیچ درمان قطعی و مشخصی برای اوتیسم شناسایی نشده است، اما روش‌های زیادی برای کاهش علائم و افزایش توانایی‌های فرد مبتلا وجود دارد، به نظر می‌رسد تشخیص زودهنگام بیماری و شروع روش‌های درمانی تأثیرات مثبت بیشتری بر بهبود وضعیت فرد داشته باشد.
امیر سالار شریفی، روان‌شناس و مشاور خانواده و دانشجو دکتری روانشناسی کودکان استثنایی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص غربالگری اوتیسم اظهار می‌کند: اولین افرادی که می‌توانند به صورت آگاهانه و با مداخله زودهنگام متوجه وجود این اختلال شوند، خانواده‌ها هستند.
وی با بیان اینکه خانواده‌ها باید در صورت تشخیص این اختلال آن را بپذیرند و دست به انکار نزنند، می‌افزاید: والدین باید آگاهانه، بدون تعصب و با پذیرش بالا با مشاهده رفتارها و نشانه‌هایی که نسبت به رشد فرزندشان متفاوت است، به متخصصانی که صلاحیت تشخیص این اختلال را دارند مراجعه و مراحل آزمون و مصاحبه را طی کنند تا بتوانند بروز قطعی این اختلال را تشخیص دهند.
این آهنگ‌ساز و فعال حوزه موسیقی درمانی با اشاره به اینکه پس از تشخیص قطعی فرد متخصص نسبت به بروز اختلال طیف اوتیسم باید سعی بر بهبود و کاهش علائم اختلال داشته باشیم، ادامه می‌دهد: به‌طور معمول علائم اختلال طیف اوتیسم در بازه سنی دو تا پنج سال بروز پیدا می‌کنند و فقدان انجام فعالیت‌های معمول می‌تواند هشدار دهنده این موضوع باشد، برای مثال کودک در زمانی که به نسبت همسالان باید توانایی سخن گفتن داشته باشد، اما سخن نمی‌گوید، می‌تواند نشانه‌ای برای ابتلاء به اختلال طیف اوتیسم باشد.
شریفی عنوان می‌کند: دوری کردن از برقراری ارتباط چشمی با دیگر افراد، درگیری‌های حسی مانند بال بال زدن، مشکلات تغذیه و گوارشی، گریه و بی‌تابی بسیار زیاد ناشی از اضطراب بالا، بازی با وسایل محدود یا دوری کردن از انجام بازی‌هایی که اقتضای سن فرزندان است، می‌تواند از دیگر نشانه‌های اولیه تشخیص اختلال طیف اوتیسم باشد.
وی با تاکید بر اینکه اختلال اوتیسم شامل طیف‌های گوناگون است و امکان دارد فرد اوتیسم تنها تعداد محدودی از نشانه‌های این اختلال را دارا باشد، اضافه می‌کند: هرچه بروز و ظهور نشانه‌ها در فرد کمتر باشد، با طیف خفیف‌تری از اوتیسم مواجه خواهیم بود و هرچه تعداد و شدت بروز علائم بیشتر شود، با طیف شدیدتری از اختلال اوتیسم روبه‌رو خواهیم بود.
این روان‌شناس با یادآوری این نکته که بهترین برخورد خانواده‌ها در مواجهه با بروز اختلال طیف اوتیسم در فرزندان، پذیرش است، خاطرنشان می‌کند: افراد اوتیسم در یک بازه زمانی طلایی که به طور معمول کمتر از سن ۱۱ سالگی است، می‌توانند دست به اقدام برای بهبود عملکرد و کاهش علائم بزنند، اما با انکار والدین اقدامی برای بهبود صورت نمی‌گیرد و این زمان طلایی از دست می‌رود.
شریفی می‌افزاید: با توجه به اینکه اعصاب و نورون‌های کودکان اوتیسم در سن طلایی تشخیص، قابلیت بازسازی خود و باز ارتباط‌گیری با دیگر اعصاب را دارند و انعطاف‌پذیری عصبی در سیستم عصبی کودکان اوتیسم اتفاق می‌افتد که سبب بهبود عملکرد آنها می‌شود، نیاز است با مداخله‌های زودهنگام و اقدامات برنامه‌ریزی شده فرد اوتیسم تحت درمان قرار بگیرد.
وی در خصوص مراحل غربالگری و تشخیص اوتیسم بیان می‌کند: سازمان بهزیستی کشور و بعضی از سازمان‌های خصوصی آزمون‌هایی مجازی را در صفحه موتورهای جست‌وجوگر ایجاد کرده‌اند که خانواده‌ها می‌توانند با شرکت در این آزمون‌ها و پاسخ به سوالات آن تشخیص اولیه نشانه‌های اوتیسم را انجام دهند، اما باید برای تشخیص قطعی به متخصص مراجعه کنند.
دانشجو دکتری روانشناسی کودکان استثنایی با تاکید بر اینکه نباید برای تشخیص قطعی به نتایج آزمون‌های مجازی اکتفا کرد، می‌گوید: غربالگری اختلال اوتیسم در سنین متفاوت به علت ویژگی‌ها و رفتارهای هر دوره سنی، سوالات متفاوتی دارد و نیاز است برای تشخیص قطعی و دقیق‌تر این اختلال به افراد متخصص مراجعه شود.
شریفی در خصوص هزینه‌های غربالگری عنوان می‌کند: استفاده از آزمون‌های مجازی برخط برای تشخیص خانگی و مراجعه به سازمان بهزیستی برای انجام غربالگری رایگان است و هزینه‌ای برای خانواده‌ها ندارد، اما مراجعه به مراکز خصوصی، خانواده‌ها باید هزینه‌ای را پرداخت کنند.
معصومه یزدانی‌پور، پژوهشگر حیطه کودکان با نیازهای خاص و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اینکه فرد اوتیسم نمی‌تواند به صورت اختیاری علائم و نشانه‌های اختلال اوتیسم را کنترل کند، اظهار می‌کند: نداشتن توانایی کنترل کردن نشانه‌ها مربوط به مسئله‌های عصب شناختی است که باعث می‌شود فرد اوتیسم رفتارهایی را از خود بروز دهد که اختیاری نبوده و کنترل آن در توان او نیست.
وی با بیان اینکه انجام غربالگری، مرحله اولیه تشخیص اختلال اوتیسم است و نمی‌تواند سبب کنترل نشانه‌های اوتیسم در افراد شود، می‌افزاید: هرچه غربالگری تشخیص اوتیسم زودتر انجام شود، مؤثرتر خواهد بود، چراکه فرد اوتیسم سریعتر وارد فرایند درمان می‌شود و مراحل آن را طی می‌کند.
این دانشجو دکتری روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص با اشاره به اینکه شرایط گوناگونی برای تشخیص اختلال اوتیسم در افراد به‌ویژه کودکان وجود دارد، ادامه می‌دهد: هنگامی که والدین متوجه وجود تفاوت‌های رفتاری میان فرزند خود و دیگر همسالانش شوند، باید برای تشخیص قطعی به متخصص مراجعه کنند، برای مثال اگر فرزندشان در برقراری ارتباط عملکرد ضعیفی داشته باشد و از تماس چشمی با دیگران خودداری کند یا در مواجهه با نور شدید شروع به جیغ زدن کند، می‌تواند نشانه‌هایی از اختلال اوتیسم باشد.
یزدانی‌پور عنوان می‌کند: با افزایش سن فرد اوتیسم، روزهای بیشتری برای مداخله به‌هنگام از دست می‌رود و امکان دارد نتوانیم از دوران طلایی تشخیص اوتیسم به خوبی استفاده کنیم؛ هنگامی که والدین اطلاعات کافی در خصوص تشخیص اختلال اوتیسم در فرزند خود را نداشته باشند، تشخیص اختلال اوتیسم در تعامل فرزند با دیگران صورت می‌گیرد.
وی اضافه می‌کند: با افزایش سن کودک اوتیسم و ورود او در جمعی از افراد هم‌سن و برقراری ارتباط با آنها در قالب کلاس‌های آموزشی سبب بروز تفاوت رفتار فرد اوتیسم با دیگر هم‌سن‌وسالان می‌شود، اما به‌طور معمول در این شرایط مقداری از زمان طلایی تشخیص را از دست داده‌ایم و باید در صورت تشخیص، مداخله به‌هنگام صورت گیرد.
پژوهشگر حیطه کودکان با نیازهای خاص خاطرنشان می‌کند: منظور از مداخله به‌هنگام، برگزاری دوره‌های درمانی برای کودکان زیر شش سال است، زیرا در این سن مغز کودکان انعطاف‌پذیری بیشتری دارد و با انجام تمرین‌های درمانی مانند کار درمانی، بازی درمانی و توانبخشی شناختی، ارتباط بیشتری میان اعصاب مغزی کودک برقرار می‌شود که سبب بهبود عملکرد او خواهد شد.
یزدانی‌پور با اشاره به اینکه گاهی تشخیص اختلال در برخی از افراد اوتیسم در طرح سنجشی که برای ورود کودکان به مدرسه برگزار می‌شود، صورت می‌گیرد، می‌افزاید: به صورت کلی در تشخیص اختلال اوتیسم در کودکان، اطرافیان کودک شامل والدین، خانواده، معلم و مربی متوجه بروز رفتارهای متفاوت کودک می‌شوند و با ارجاع دادن او به متخصص روان‌شناس و روان‌پزشک فرایند تشخیص قطعی کودک انجام می‌گیرد.
وی با بیان اینکه مهم‌ترین ابزار روان‌شناس‌ها برای تشخیص اختلال اوتیسم، بررسی تاریخچه خانوادگی، مصاحبه و مشاهده است، تصریح می‌کند: به طور معمول با بررسی تاریخچه خانوادگی در ابتلاء به اختلال اوتیسم و مصاحبه با والدین فرد مبتلا می‌توانیم بروز اختلال اوتیسم را تشخیص دهیم، همچنین برای بررسی عملکرد و توانمندی‌های فرد اوتیسم نیاز است تا این افراد در یک آزمون هوشی شرکت کنند، اگرچه آزمون‌های دیگری برای تشخیص اختلال اوتیسم وجود دارد، اما بیشتر جنبه پژوهشی دارند و کمتر در تشخیص‌های بالینی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بر این اساس، هنگامی که از درمان اختلال طیف اوتیسم صحبت می‌کنیم، منظور مداخله‌های به‌هنگام است که سبب کنترل شدت بروز علائم و نشانه‌های این اختلال می‌شود، برای مثال با مداخله زودهنگام می‌توان بیش‌تحریکی و کم‌تحریکی افراد اوتیسم را کنترل کرد، اما نمی‌توان به صورت کامل شدت نشانه‌های فرد اوتیسم را به صفر رساند و از بین برد.
تشخیص به موقع اختلال اوتیسم توسط والدین در بهبود و کنترل علائم فرد اوتیسم نقش بسزایی دارد، بنابراین والدین باید با مطالعه و کسب آگاهی در خصوص مراحل رشد کودک، فرزند خود را در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی، رفتاری و ذهنی مورد بررسی قرار دهند و در صورت وجود ناهماهنگی، از انکار دوری کنند و به شناسایی و درمان اختلال بپردازند تا با استفاده از زمان طلایی تشخیص بتوانند شدت نشانه‌های این اختلال را در فرزند خود کاهش دهند.
کد خبر 747069
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟